خداحافظی اجباری پزشکان بخش دولتی، با بخش خصوصی

محمد حسین نجاتی: پس از سال‌ها بحث و تعلیق طرح ممنوعیت فعالیت پزشکان بخش دولتی در بخش خصوصی بالاخره، مجلس پیشنهاد ارائه شده در قانون برنامه ششم توسعه، مبنی بر ممنوعیت فعالیت پزشکان استخدام شده بخش دولتی را ممنوع کرد.


به موجب این قانون مهم ترین گروه‌های بخش‌های دولتی خدمات درمانی، یعنی اعضای هیات علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی و عمده پزشکانی که در بخش‌های دولتی فعالیت می‌کنند، نمی توانند در بیمارستان‌های خصوصی، کلینیک‌ها و از همه مهم تر مطب های شخصی فعالیت کنند.


گرچه در مصوبه روز چهارشنبه و امروز مجلس شورای اسلامی نامی از مطب‌های پزشکان نیامده است، اما اظهار نظر رییس سازمان نظام پزشکی کشور نشان می‌دهد، این مصوبه مطب‌داری پزشکان را نیز نشانه گرفته است.
اهمیت این مصوبه از آنجایی است که بخش زیادی از درآمد پزشکان در مقطع کنونی وابسته به سه عامل اصلی است:


نخست، کارانه ای که پزشکان پرکار از بیمارستان‌های دولتی می گیرند، دوم حق السهم و حق الزحمه آنها در بیمارستان‌های خصوصی و سوم مطب داری.

برهمین اساس می‌توان گفت این مصوبه مجلس می‌تواند هرسه این موارد را با چالش‌های مهمی همراه کند.
اما تصویب این طرح براساس ماده ۸۹ قانون برنامه ششم توسعه است. به موجب این ماده، وظایف وزارت بهداشت در طول برنامه ششم توسعه مشخص شده است و براساس بند ب این ماده، فعالیت پزشکان استخدام شده در بخش دولتی، در بخش خصوصی ممنوع است.

در این بند آمده است:« کلیه پزشکان، دندانپزشکان و داروسازانی که در استخدام پیمانی و یا رسمی دستگاه‌های اجرایی موضوع این قانون هستند، مجاز به فعالیت انتفاعی پزشکی در سایر مراکز تشخیصی، آموزشی، درمانی و بیمارستان‌های بخش خصوصی، عمومی غیردولتی با رعایت تبصره یک ماده واحده قانون ممنوعیت تصدی بیش از یک شغل مصوب سال ۱۳۷۳ و یا فعالیت در بخش خصوصی مرتبط با حوزه ستادی مربوط به غیر از دستگاه اجرایی خود نیستند. مسئولیت اجرای این بند به عهده وزراء وزارتخانه های مربوطه و معاونین آنها و مسئولین مالی دستگاههای مذکور است.»

دو تبصره مهم بند ب
با این حال یکی دیگر از نکات مهم این مصوبه مستثنی شدن پزشکان و دندان‌پزشکان عمومی از آن است. به این معنا که پزشکان عمومی استخدام شده در بخش‌های دولتی، اجازه فعالیت در بخش خصوصی را خواهند داشت و با این تبصره ‌می توان گفت، استدلال مخالفان طرح که تاکید می‌کردند، این طرح پزشکان کم درآمد را به چالش می‌کشد، رنگ می بازد.
دیگر تبصره مهم این بند، ناظر بر فعالیت پزشکان در مناطق محروم است.

قانون در این باره نیز صراحتا تاکید کرده است:
« تبصره ۱- موارد استثنا برای مناطق محروم با ذکر نام فرد و علت به پیشنهاد دستگاه اجرایی مربوطه و تأیید وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی تأیید می‌شود.

تبصره۲- مطب پزشکان و دندانپزشکان متخصص در نقاط محروم در صورت نیاز و ضرورت به تشخیص رئیس دانشگاه و یا دانشکده علوم پزشکی آن نطقه تعیین می‌شود مطب پزشکان و دندانپزشکان عمومی از شمول این بند مستثنی است.»

زالی: این مصوبه یک محرومیت اجتماعی است

با این حال، رییس سازمان نظام پزشکی کشور، اولین واکنش را نسبت به این مصوبه داشت.«علیرضا زالی» با تاکید بر اینکه، با مصوبه روز چهارشنبه مجلس شورای اسلامی، به نوعی یک محرومیت اجتماعی جدیدی برای جامعه پزشکی وضع شده است، گفت: در شرایطی به استقبال این مصوبه می رویم که بیش از یک سال است پول به حق جامعه پزشکی پرداخت نشده است، در این یک سال، جامعه پزشکی خدمات خود را ارائه کرده ولی در ازای آن پولی دریافت نکرده است.

وی ادامه داد: اعتماد کافی در جامعه پزشکی وجود ندارد، اینکه یک پزشک را صرفا محبوس کنیم در یک مرکز دولتی، وقتی شدنی است که تعرفه ها واقعی باشد و جبران خدماتشان منطقی، صورت گیرد و قطع تمام آب باریکه هایی که می تواند معیشت پزشک را تامین کند، می تواند مشکلات اساسی به وجود آورد.

زالی آمار پزشکان و دندانپزشکان دارای مطب در کشور را بیش از 60 هزار نفر اعلام کرد و گفت: بخش اعظم این افراد عضو هیات علمی دانشگاه ها نیستند و یا در نیروهای مسلح، تامین اجتماعی، آموزش و پرورش، وزارت نفت و جاهای مختلف کار می کنند که بعضا حقوق دریافتی آنها کمتر از دو میلیون تومان است. وی افزود: اگر به این پزشک که با حقوق کمتر از دو میلیون تومان در مرکز دولتی کار می کند، اجازه کار انتفاعی و فعالیت در مطب ندهیم آسیب جدی معیشتی برای وی ایجاد می شود.
به گفته این متخصص مغز و اعصاب، پزشکانی در کشور هستند که اگر حضورشان در مطب و بخش های خصوصی در ساعت های بعدازظهر قطع شود حتما دچار بحران اقتصادی می شوند. وی مهاجرت پزشکان برجسته از مراکز دولتی به بخش خصوصی، بروز مشکلات معیشتی و به خطر افتادن آینده شغلی پزشکان را از تبعات منفی این مصوبه برشمرد.

زالی با طرح این سوال که چرا جامعه پزشکی به طور خاص باید محدود شود، اظهار داشت: مثلا می توان به یک پزشک گفت نوبت صبح در مراکز دولتی مشغول به کار بشود و بعدازظهر برود موبایل فروشی یا مشاغل دیگر، ولی نمی تواند در مطب کار کند.
رییس کل سازمان نظام پزشکی تاکید کرد: از سوی دیگر، در فرهنگ عمومی، مردم ما مطب را جزو هویت پزشک تلقی می کنند و گنجاندن مطب در مصوبه دیروز مجلس، یک بار متفاوت فرهنگی ایجاد می کند.
وی بیان داشت: در هیچ جای دنیا شاهد چنین موضوعی نیستیم در بسیاری از کشورها، آنقدر تعرفه دولتی و خصوصی به هم نزدیک است و تعرفه دولتی برای پزشکان جذابیت دارد که از آن استقبال می شود چون زندگی آنها از این طریق تامین خواهد شد.
زالی تصریح کرد: مجلس باید برای جبران خدمت پزشکان در دستگاه های دولتی، وزارت بهداشت، اعضای هیات علمی، چارچوب ها و پرداخت حقوق واقعی را می دید و در آن صورت می شد پزشکان را اجبار کرد که در مطب کار نکنند ولی هنگامی که حقوق آنها حداقلی است و قادر به حل مشکلاتشان نیست، چنین مصوبه ای منطقی نیست.
وی با اشاره به نگرانی و تکدر خاطر بخش بزرگی از اعضای جامعه پزشکی در پی این مصوبه مجلس، ابراز امیدواری کرد به بازتاب های منفی این موضوع توجه داشته باشد. رئیس سازمان نظام پزشکی تاکید کرد: بدون تردید، بازنده اصلی این مصوبه، مردم و حوزه سلامت کشور خواهد بود. 


پزشکیان: پزشکان حق ندارند در دو جا کار کنند
اما در جریان تصویب این قانون در مجلس، نایب رییس اول مجلس شورای اسلامی موضع تندی نسبت به فعالیت پزشکان گرفت. او گفت:پزشکان باید در یک محل کار کنند و حق ندارند دو جا کار کنند؛ما از جناحخود دفاع نمی کنیم بلکه از حق دفاع می کنیم.
"مسعود پزشکیان مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی ماده ۸۹ لایحه برنامه ششم توسعه کشور  که در رابطه با تکالیف وزارت بهداشت است،گفت: پیرو صحبت های صبح یکی از شواهدی که دارم،این است که ما و در واقع دنیا معتقدیم که پزشک حق ندارد برای یک مریض نسخه ای بنویسد یا عملی انجام دهد،بعد مریض را به حال خود رها کرده و جای دیگر برود،اگر مریض خونریزی کرد،ما که ادعا داریم جان بیماران برای ما مهم است، دکتر را باید کجا پیدا کنیم؟
نایب رئیس اول مجلس شورای اسلامی گفت:مریض را عمل می کنند و یا نسخه می نویسند، حال باید دنبال پزشک برای ادامه کار بگردیم؛ مثلا در فلان بیمارستان یا مطلب است، بنابراین یا نباید مسئولیت درمان مریض را بپذیریم یا وقتی مسئولیت را پذیرفتیم، حق نداریم از دسترس وی خارج شویم.
پزشکیان تصریح کرد:کسی که ادعا می کند که جان مریض برای وی مهم است،در همان بیمارستان که متعهد شده باید ببینید چند نفرشان حضور دارند؟! همین قوانین ما باعث شده که نتوانیم در بیمارستان دولتی پزشک را بیابیم.این صحیح نیست که به بیمار گفته شود که در فلان جا دستگاه ها کیفیت بالاتری برای معالجه دارند.
وی خطاب به اینگونه پزشکان گفت:"شما بیخود می کنید که به بیمار می گویید بیایید در خارج از بیمارستان دولتی عمل شوید.مگر بیمارستان دولتی را چه کسی ساخته است؟ اگر بیمارستان بد است،در آن را ببندید و اگر بیرون از بیمارستان خوب است همه بروند آنجا و چه معنی دارد بیایند بیمارستان."
نایب رئیس مجلس افزود:پزشکان باید در یک محل کار کنند و حق ندارند دو جا کار کنند.ما از جناح خود دفاع نمی کنیم بلکه از حق دفاع می کنیم.حق این نیست که اجازه دهیم هر کسی هر جایی دلش خواست کار کند و جوابگوی کسی نباشد.
وی گفت:ساختار ما موجب شده که جوابگویی وجود نداشته باشد،؛ به اسم محرومان ولی به کام گردن کلفتان قانون ننویسیم.ما قانونی می نویسیم که کسی حق نداشته باشد در چارچوب قانون از قانون فرار کند و درسیستم دولتی به مریض نمی رسند و خدمتی ارائه نمی شود و می گویند رزیدنت شما را عمل می کند؛ ولی درخارج از بیمارستان دولتی ما شما را عمل خواهیم کرد.
این نماینده مردم در مجلس دهم افزود: از شما خواهش می کنم البته اگر رأی ندهید و مطمئن باشید که به نفع پولدارها و گردن کلفت ها رأی می دهید،نه به نفع محرومان.
پزشکیان با بیان اینکه یک پزشک نباید دکان باز کند،گفت: به طور مثال یک پزشک نباید در 10 جا کار کند و نتواند پاسخگوی مریض باشد،اگر پزشکان متعهد می شوند، باید جوابگوی بیماران باشند؛ بنابراین خواهش می کنم به این بند رأی ندهید.